Kathmandu is de hoofdstad van Nepal en met om en bij de 1,5 miljoen inwoners een waar mierennest. Wij hadden het ‘geluk’ dat bij onze eerste kennismaking er enkele honderdduizenden uit de stad waren weggetrokken naar hun familie in de bergen voor het Dashain festival waardoor het er rustiger was dan normaal.
De chaos van Kathmandu
Ik had het er allemaal erg moeilijk mee. Buitenstappen en bijna meteen van je sokken gereden worden door één van de duizenden brommertjes wiens uitlaatgassen zich dag en nacht in je longen nestelen. Overal getoeter, o-ve-ral mensen. Overal vuil, dat ook. Onverharde wegen, ja zelfs middenin het centrum. Ook overal stof, dus, dat in je kleren en in de uitgestalde koopwaar kruipt. Vlak bij ons hotel was een stukje autovrij, speciaal voor de toeristen en de winkeltjes daar.
Dat ze praktisch onder ons raam, op een verwaarloosd binnenplaatsje aan de overkant van de straat waar wij recht op uitkeken, bij zonsopgang – en die was in oktober rond 6am – al begonnen met het slachten van geiten en daar vrolijk de hele dag mee doorgingen, bezorgde mij een degout voor Nepalees vlees (en later, bij uitbreiding en als gevolg van nog enkele andere triggers, voor alle vlees). Ook dit was in het kader van het festival.
Hoe dat slachten in z’n werk ging, is niet voor gevoelige zieltjes en kon ik pas de tweede dag aanschouwen. Ik moest het zien, begrijp je?
De geiten worden de binnenplaats opgeleid (tussen het onkruid en het afval), net buiten ons zicht. In een gigantische ketel wordt water gekookt. Op een tafel vlakbij ligt het mes klaar. Met twee houden ze de geit vast, terwijl een derde het beest de keel oversnijdt. In sommige gevallen spartelt het hevig tegen, schreeuwend voor zijn leven, en het is dat geluid waarvan we na onze eerste nacht wakker werden: een geit in de wachtrij die zag wat zijn voorganger werd aangedaan en de hele tijd luid jammerde, nee schreeuwde omdat hij wist dat hij de volgende was. Het ging door merg en been, om dan plots af te breken. (Nee, ik durfde niet te kijken.) Welkom in Nepal people. Ik was er echt niet goed van.
Het bloed wordt opgevangen in een kom, het hoofd afgesneden en het lijk ondergedompeld in het kokende water, waarschijnlijk om de haren er makkelijker te kunnen afscheren, want ook de huid mag niet verloren gaan. Et voilà: even later ligt het vlees langs de straat op een tafel te wachten op kopers.
Dit was trouwens een scène die we onderweg van Kathmandu naar Pokhara nog zouden zien, en hetzelfde gebeurde trouwens met kippen, gewoon in het stof langs de weg voor de huizen. Ik mocht dan nog zo gechoqueerd zijn, die Nepalezen die liggen daar allemaal niet wakker van – hygiëne, dierenleed, whatever: dat is nu eenmaal hun leven.
U begrijpt, het contrast met onze propere, brave westerse wereld was enorm. Ik kan me van die eerste twee dagen niet veel anders herinneren dan een allesoverheersend gevoel van IK WIL NAAR HUIS. De hoofdletters zouden gaandeweg kleiner worden, maar nog de halve reis in mijn hoofd resoneren.
Bij onze terugkeer in Kathmandu een dikke twee weken later, waar we aan het einde van onze reis nog twee nachten zouden doorbrengen alvorens op het vliegtuig richting Europa te stappen, I had seen it all: de vuilste toiletten, de gruwelijkste insecten, nog veel grotere armoede dan in de hoofdstad, kapotte wegen, armzalige hutjes, chaotisch verkeer… Ik was zelfs blij om Kathmandu terug te zien, kan je dat geloven? Het hotel – hetzelfde als op de heenweg – was plotseling een ware luxe met zeep en toiletpapier en warme douches en een echt bed, weet je wel.
Over onze laatste dagen in Nepal vertel ik je later meer… Eerst nog de rest van de reis natuurlijk!
Durbar Square
Onze gids nam ons op onze eerste dag mee op wandel door de drukke straten op weg naar Durbar Square, de grootste bezienswaardigheid van Kathmandu. Ik wilde me tegen de vuile huizengevels drukken uit schrik om onder een auto te lopen of per ongeluk te worden meegesleept door een brommer, maar eigenlijk – en dat zou ik pas veel later beseffen – rijden de mensen daar supervoorzichtig en supertraag. Maar toch: stoepen zijn een ondergewaardeerde luxe, neem dat van mij aan.
Durbar Square is een aaneenschakeling van twee grote pleinen volgebouwd met Hindu-tempels en oude paleizen. Tot 2008 was Nepal trouwens een koninkrijk, dus de gebouwen waren tot zeer recent actief in gebruik. De locals trekken zich niets aan van de toeristen en voeren nog steeds rituelen uit bij de tempels.
Het opvallendste, tussen alle bakstenen en houtsnijwerk, was een spierwit gebouw, met zuilen en al, de bouwstijl duidelijk overgenomen vanuit het Westen: het voormalige paleis Gaddi Baithak uit begin 20e eeuw.
In 2015 werd het land en vooral de vallei van Kathmandu getroffen door een zware aardbeving van 7,8 op de schaal van Richter. De gevolgen daarvan zijn nog steeds zichtbaar in het straatbeeld, want de heropbouw gaat enorm traag. Mensen hebben er geen geld, punt. Van de prachtige tempels op Durbar Square zijn er wonderbaarlijk weinig beschadigd, al worden vele ondersteund door provisoire stutsels en zijn de twee tempels bij de ingang veranderd in een puinhoop van losse balken en bakstenen die moeten blijven liggen tot iemand ze weer in elkaar puzzelt als was het een Lego-uitdaging. Enkel de stevige stenen trappen blijven nog over, en helemaal bovenop de puinhoop zaten kinderen te vliegeren.
In één van de vroegere paleizen is nu het Tribuhvan museum gevestigd, maar ook dit complex heeft zwaar te lijden gehad onder de grote aardbeving. De herstellingswerken zijn nog volop bezig, en je kan tussen de stellingen door het gebouw inwandelen. Het gedetailleerde houtsnijwerk van de houtposten doet vermoeden dat de gebouwen een grandeur en rijkdom bezaten die ze hopelijk ooit zullen hervinden. De tentoonstelling bestaat uit plakkaten met foto’s van voor en na de aardbeving en met hoe ze de renovaties gaan aanpakken. Het is echter duidelijk dat de heropbouw helaas nog jaren zal duren.
De meest bijzondere ervaring op dit plein was onze ontmoeting met Kumari, de levende godin. Voor haar rol wordt om de zoveel jaar een klein meisje uitgekozen dat aan allerlei criteria moet voldoen en allerlei testen moet doorstaan. Het meisje in kwestie moet haar rol vervullen tot ze voor het eerst haar menstruatie krijgt, waarna de hele zoektocht opnieuw begint. Voor het uitverkoren meisje en haar familie is het een grote eer, voor de bezoekende toeristen die hopen een glimp van haar op te vangen niet meer dan een curiositeit. Het meisje moet haar jaren als Kumari in afzondering doorbrengen, ver weg van speelkameraadjes of familie. Haar functie? Zegeningen geven aan de gelovigen die haar bezoeken. Ik vond het best speciaal dat ze net toen wij volledig toevallig de binnenplaats van haar huis opstapten – waar al een groep toeristen stond te wachten natuurlijk – voor het raam op de bovenverdieping verscheen, want dat schijnt geluk te brengen.
Veel van de tempels hier zijn eeuwenoud, en het was best indrukwekkend om ertussen rond te lopen, maar ik moest veel moeite doen om alle lawaai en drukte buiten te sluiten en niet stilletjesaan gek te worden. Tel daarbij op dat ik al 36u wakker was (want op het vliegtuig slechts een half uurtje geslapen), dus het kwam allemaal niet zo erg binnen bij mij.
Na wat vrije tijd om de pleinen op ons eigen tempo te verkennen, was het tijd om naar het restaurant te gaan. Het was 18u en dat betekent dat de zon onder is in Kathmandu. In de straten was het extreem druk want de mensen gingen (ook weer door het festival) veel inkopen doen en er waren marktjes op straat. Het verkeer raakte soms strop zodat je zelfs als voetganger in de file stond. Mijn idee van de hel, hierzo.
Ik heb een klein videootje gemaakt (2 minuten) van onze eerste dag, dan hoor je meteen ook het lawaai!
Welkom in Nepal!
Van de bergen tot de zee - een reisblog 
Het zou niets voor mij zijn, al die indrukken en al dat lawaai. Brrr!
Het was serieus aanpassen. En ik was ZO blij toen we er op dag 3 weg konden, richting de bergen!
Kan er mij wat bij voorstellen! Ik maakte kennis met Bangkok op een rustig moment en ook dat vond ik behoorlijk druk.
Enkele jaren geleden heb ik 3 maanden als vrijwilliger gewerkt in een weeshuis in Kathmandu dat was eens geweldig leerproces en een unieke ervanring
Dat zal wel totaal anders zijn dan als toerist wat door de straten te laveren, de gids maar te volgen en ’s avonds in een proper bed te kunnen kruipen!